Еврокомесарот Оливер Вархеи учествуваше денес на форумот „Економски разговори за Западен Балкан“ во Виена каде што ги престави економскиот, енергетскиот, транспортниот, планот за дигитализација, за развој на пазарот на трудот, за запирање на одливот на мозоците од регионот и слично, кои според него ќе повлечат 28 милијарди инвестиции и ќе го забрзаат интегрирањето на земјите во ЕУ. Во обраќањето на форумот, на кој учествуваше и премиерот Зоран Заев, Вархеи тврдеше дека ЕУ и регионот не само што се многу поврзани, дури според него веќе се и интегрирани и дека земјите тука делат исти проблеми со Унијата.
-Економски, Западен Балкан и ЕУ се веќе длабоко поврзани. Дури и интегрирани, би рекол. Минатата година, 68% од трговијата во регионот беше со ЕУ поради повластени трговски договори, претежно без тарифи. ЕУ е исто така извор на повеќе од 60% од странските директни инвестиции.Бидејќи е толку тесно поврзан, регионот во моментов се соочува со слични предизвици како и остатокот од Европа. Нарушувањата предизвикани од пандемијата доведоа до рецесии низ целиот регион, а земјите зависни од туризмот беа погодени особено силно.
Ова е причината зошто Европската комисија ја применува истата стратегија за раст што беше воведена за ЕУ и на Западен Балкан: големи инвестиции. Економскиот и инвестициски план што го започнавме минатата есен е нашиот план за закрепнување за Западен Балкан.Планот предвидува до 28 милијарди евра финансирање и инвестиции во областите на транспортот, енергијата, дигиталната и зелената транзиција, за да се создаде одржлив раст и работни места.Овој план поставува основа за отворање на многу деловни можности за европските компании.
Прво, има значителни инвестиции во одржлива транспортна инфраструктура. Ние сакаме да ги отстраниме сообраќајните тесни грла на патиштата и железничките линии долж клучните европски коридори за транспорт и да помогнеме подобро да ги поврземе сите престолнини на регионот и регионот со ЕУ.
Нашата порака е јасна: ЕУ нуди најдобри можни услови за големи инвестиции, не само преку мешавина на грантови, гаранции и повластени заеми од меѓународни институции за финансирање, туку и знаење кога станува збор за реализација на овие инвестициски проекти. Ова е најдобриот начин да се избегне нашите партнери да завршат со неповолни заеми од трети земји, како што беше случајот со Црна Гора.
Неодамнешната одлука на Србија да работи со ЕУ за финансирање на надградба на дел од железничкиот коридор 10 ја докажува атрактивноста на понудата на ЕУ. Железничката линија, што го поврзува Салцбург со Солун, е суштински дел од проширената транс-европска мрежа на ЕУ.
Второ, ја надградуваме енергетската инфраструктура на Западен Балкан како поддршка за голема транзиција кон чиста енергија. За тие инвестиции се предвидени 1,5 милијарди евра. Економскиот развој има потреба од сигурност во снабдувањето со енергија, енергетска ефикасност и конкурентни цени на енергијата. На пример, ние ќе финансираме гасни интерконекции што можат да донесат снабдување со гас во регионот кои се многу потребни заедно со обновливи извори на енергија , заради навремено излегување на јагленот од енергетскиот сектор. Ние исто така ќе финансираме интерконекции на електрична енергија во рамките на регионот и со ЕУ. Откако ќе се заврши, ова ќе овозможи подобра прекугранична трговија, попривлечни цени и ќе овозможи поголема пенетрација на обновливите извори на енергија, додека се одржува стабилноста на мрежата.
Трето, ние му помагаме на Западен Балкан да ја забрза дигиталната и зелената транзиција. Ова бара значителни инвестиции во дигитална инфраструктура, како што е широкопојасен интернет, за да се подобри пристапот на регионот до дигитални добра и услуги и да се зголеми потенцијалот за раст на дигиталната економија. Западен Балкан ќе воведе „ Роаминг како дома“ во јули, елиминирајќи ги тарифите за роаминг во регионот – ова е големо достигнување што покажува дека Западен Балкан е во состојба да донесе заеднички опипливи резултати за својот народ. Сега работиме на постигнување договор за патоказ за намалување на трошоците за роаминг помеѓу регионот и ЕУ, што ќе отвори дополнителни можности за деловните субјекти и услугите.
Дополнително, многу деловни можности на Западен Балкан ќе произлезат од нашата поддршка на регионот и неговиот живописен еко-систем при решавањето на еколошките и климатските предизвици. Зелената агенда за Западен Балкан е наш заеднички предлог во тој поглед затоа што поддржуваме декарбонизација на економијата, одржливи и паметни решенија за мобилност и подобра ефикасност на ресурсите врз основа на моделот на циркуларна економија. Многу од овие иницијативи, на пример, „бранот за реновирање“, ќе понудат многу можности за европските бизниси и инвеститори со експертиза и знаење во одржливи технологии и зелени решенија. Покрај тоа, природното богатство на регионот носи и голем економски потенцијал, преку одржлив туризам и одговорно земјоделство.
На крајот, многу е важно да се потенцира дека инвестираме во човечкиот капитал. Економскиот и инвестицискиот план ќе им помогне на нашите партнери во реформата на нивните политики за вработување, подобро усогласување на образованието и обуката со потребите на пазарот на трудот и бизнисите. Преку воспоставување на „Гаранција за младите“ од Западен Балкан во секоја партнерска економија, заснована на успешната имплементација на Гаранцијата за млади на ЕУ, ќе им помогнеме на владите да понудат на секое младо лице во регионот шанса да работи, обучува, вежба или студира особено на време кога пандемијата го наруши целиот пазар на труд. Се надеваме дека ова ќе го намали одливот на мозоци од регионот и ќе обезбеди квалификувана и мотивирана работна сила подготвена да придонесе за раст на нивната економија. Овде, исто така, треба да напоменам дека покрај креаторите на политиките, ќе ни требаат и компаниите да ги поддржат сите овие цели.
Паралелно со горенаведените инвестиции, ние континуирано соработуваме со владите во регионот за да направиме понатамошен напредок во владеењето на правото и владеењето. Ова е од суштинско значење за нив, не само за најдобро искористување на значителната финансиска поддршка, туку и за да можат да им понудат на инвеститорите стабилна и предвидлива клима и правни основи за нивно успешно поставување и работење на Западен Балкан.
На крај, но не и најважно, ние исто така разгледуваме начини да го интегрираме сè поблиску Западен Балкан во единствениот пазар на ЕУ. Ова значи дека во одредени сектори би сакале да гледаме како Западен Балкан учествува во политиките на ЕУ дури и пред земјите од регионот да станат членки.
Паралелно, го поддржуваме регионот во отстранување на бариерите за деловно работење во рамките на Западен Балкан. Заедничкиот регионален пазар, заснован на правилата и стандардите на ЕУ, кои во моментов ги градат владите на регионот, има огромен потенцијал.Зборуваме тука за акција што ќе го олесни животот на бизнисите на Западен Балкан како што се отстранување на работни дозволи, слободно движење на лица со лични карти, отстранување на непотребни потврди за усогласеност за веќе проверена стока, признавање на дипломи или отстранување на бариерите до е-трговија. Сето ова е од клучно значење за да се зголеми привлечноста на регионот за инвеститорите и да им се помогне на локалните бизниси.
Уверен сум дека сите овие случувања ќе бидат од корист за луѓето од регионот бидејќи ќе се појават повеќе можности што се многу потребни. И не само тоа, туку ова ќе ја забрза интеграцијата на регионот во Европската унија, порача Вархеи.
Извор Независен
