Поминаа 20 години откако Марк Цукерберг и уште неколку пријатели на Харвард ја основаа мрежата „Thefacebook“ . Оттогаш, Фејсбук стана глобален феномен со повеќе од три милијарди корисници и мрежа која засекогаш го промени општеството и меѓучовечките односи.
Кога зборуваме за Фејсбук, некако постои чувство како да е таму одсекогаш. Како да е тешко да се замисли време кога тој не бил таму. Фактот дека поминаа 20 години е можеби најзабележливо кога ќе се погледне фактот дека сите тие рани посвоители сега се мајки, татковци, вработени. Некои се дури и баби и дедовци.
Со еден збор, возрасни. Или како што би рекле децата – старци.
Ретко која технолошка иновација доведе до тектонски промени во општеството и јавниот дискурс, предизвика цела низа промени во однесувањето, без разлика дали се работи за средба, дружење, информирање, размена на мислења…
Скромни почетоци
За сите овие години и со сите добри и лоши работи што ги донесе Facebook, многумина забораваат дека се започна во 2003 година како апликација за оценување на изгледот на студентките на Харвард.
Марк Цукерберг се инспирирал од хартиениот водич на универзитетот „face book“, кој вклучувал фотографии од сите студенти и нивни лични податоци.
„Facesmesh“ , како што беше наречен, преку ноќ стана хит. За само неколку часа имаше повеќе од 22.000 прегледи. Секако, администрацијата на престижниот универзитет многу брзо го затвори, а на Цукерберг му се закануваше и исклучување поради, меѓу другото, нарушување на приватноста (чудо како некои работи не се менуваат).
Не сакајќи да се откаже, на 4 февруари 2004 година заедно со уште четворица колеги го основа „Thefacebook“. Првично, мрежата беше достапна само за студентите на Харвард, но таа брзо се прошири за да ги вклучи универзитетите во Колумбија, Стенфорд и Јеил. Не помина долго време пред да се прошири на сите колеџи на Ivy League и „the“ беше отфрлено.
Почитување, лајкови, следбеници…
Конечно, на 26 февруари 2006 година беше лансиран „Фејсбук“ за сите корисници на возраст над 13 години. Иако тоа не беше првата социјална платформа која ги зближи луѓето (тој наслов му припаѓа на Мајспејс), Фејсбук беше поинаков.
View this post on Instagram A post shared by Mark Zuckerberg (@zuck)
Тоа беше почеток на инстант комуникација – „временска линија“. И тоа беше заразно. Дали некој ми одговори на последниот пост? Колку нови барања за пријателство имам? Дали ве следеше момче или девојка што ви се допаѓа? Што ако не е?
Колкаво влијание остави врз целокупниот општествен дискурс покажува фактот што го промени самиот јазик. „Лајкови“, „учење“, „следбеници“, пишување на „вол“. Зборот на годината во 2009 година беше „непријател“.
Како што минуваа годините, корисниците само се множеа. Сега ги има повеќе од три милијарди. Создавањето пријатели се пресели на интернет. Повеќе не мораше да излегуваш и да запознаваш некого. Илузијата на пријателство никогаш не била пореална.
Метаверс и што е следно
„Фејсбук“ не донесе само промени кај секој поединец. Кога имате милијарди да влијаете, колективниот ефект врз масовната комуникација носи со себе последици за цело општество кои тешко се гледаат и целосно се разбираат.
Ширењето на непроверени информации, лажни вести и пропагандни пораки донесе ново доба и нова реалност во која многу често е тешко да се разликува што е реално, а што измислено.
Една константа на „Фејсбук“ е Марк Цукерберг. Многу основачи на големи технолошки фирми од 90-тите и 2000-тите се повлекоа од своите позиции.
„Зак“, од друга страна, сè уште има цврст стисок на уздите и нема намера да ги пушти во скоро време. Тој прави сериозни долгорочни планови за „Фејсбук“ и не се откажува од идејата за „метаверс“ – еден вид виртуелен живот.
Но, тоа не е се! Минатата недела тој откри голем план за развој на општа вештачка интелигенција – таков што би можел сам да размисли. А кога тоа ќе се случи, ќе се потсетиме како „лајкувавме“ и пишувавме глупости на ѕидот.
